Küçükler kadar büyüklerin de ilgisini çeken renkli resimli kitapların ne büyük emek gerektirdiğini sanatçılar da, yayıncılar da iyi bilir. Bazısı adeta sanat eseri gibidir, sayfalarını çevirmeye kıyamayız. Ancak son yıllarda bu kitaplara da, çocuk edebiyatının önemli örneklerine de ulaşmakta zorlanır olduk. Nedenlerinden biri, satış noktalarında –özellikle bazı zincir kitabevlerinde– popüler kitaplar dışındakilere yeterince önem verilmemesi, dolayısıyla kitapların yeterince sergilenmemesi ve tabii okurun kitabı “görememesi”, ona ulaşamaması.
Hepimizin, satış noktalarına talep çıkarıp, daha fazla kitabın görünür kılınmasını sağlama görevi iyice vazgeçilmez hale geldi. Dilerim, pek çok hakkımız gibi, kitaba ulaşma hakkımızın da peşine düşeriz, çocuklarımıza “kitap okuma sevgisi” aşılamayı bunca önemserken, iyi yazılmış, şahane resimlenmiş kitaplara ulaşabilmeleri için de azami çaba gösteririz.
En küçüklere hazırlandığı söylenen, ama –hep vurguladığımız gibi– her yaşın gözdesi, felsefi içerikli resimli öyküler, çoğunlukla sırtsız da olduklarından, kitapçıdaki sıkışık düzenli raflarda zor seçiliyor. Oysa, dünya çapında sanatçılarımız var. İşte, Feridun Oral!
Bu adı duymayan kalmamalı. Çoğunu kendi yazıp resimlediği ve hemen hepsi Yapı Kredi Yayınları’ndan, renkli resimli 32 öykü kitabıyla çocukların gözdesi bir sanatçı Feridun Oral. Yurtiçinde ve dışında sayısız sergiye, bienale katılan Oral’ın son aylarda yurtdışında tanınırlığı arttıkça arttı. Desenlediği bir kitap, geçtiğimiz aralık ayında New York Times’ta çocuklara yılbaşı tatili için önerilen kitaplar arasında yer aldı. Zaten çalışmalarıyla İtalya’yı fethetmişti; desenleri çeşitli yıllarda, dünya çocuk edebiyatının nisan aylarında gerçekleşen en önemli buluşması Bolonya Çocuk Kitapları Fuarı’daki İllüstratörler Sergisi’nde yer bulmuş, bazı yıllarda da, yüzlerce sanatçı arasından İllüstratörler Kataloğu’na seçilmişti. Bu yıl da öyle oldu, sanatçımıza Bolonya Fuarı kataloğunda rastlayıvermek hepimize sevinç verecek.
Feridun Oral’ın ilk kitabı Böğürtlen Cini ve Sarı Gaga 1993’te yayımlandığında, büyük beğeni toplamış, Japonya’da düzenlenen UNESCO Noma Concours’da ödül almış, Japonca’ya çevrilmiş ve defalarca yeniden basılmıştır. Tablo niteliğinde sayfalarla ilerleyen öykü, sanatçının o tarihten sonraki bütün kitaplarında keyfini çıkaracağımız bir ayrıntı işçiliğini müjdeliyordu. Kırmızı Elma (2008), Pirinç Lapası ve Küçük Ejderha (2011), Kırmızı Kanatlı Baykuş (2012) ve Farklı Ama Aynı (2015) adlı resimli kitapları da çeşitli ödüllere değer bulunan Oral, şahane resimli kitapları kadar, heykel ve tablolarıyla da dikkati çeker. Sanatçının çocuklara armağanı son kitapları şimdilik, Guguklu Saatin Küçük Kuşu ve Bir Lokmalık Masallar (2017).
Bu son kitap, küçüklerle gece okumalarımıza renk katacak 22 masalcık içeriyor. Bir sayfaya masalcık, karşı sayfasına da masalın bakmalara doyulmaz bir sahnesi yerleştirilmiş: Uçan Tavşan, Çardakkuşunun Yuvası, Bombus Arısı ve Sakar Kedi, Kurbağanın Kaykayı… Hepsi de küçükleri hayallere uçuracak cinsten. Bir kitap bunu başarabiliyorsa fevkalade demektir.
Evet, kimi yazarlar kitaplarıyla bunu başarabiliyor. Erken yitirdiğimiz Zeynep Cemali de çocuklara, gençlere yazarken bunu başaranlardandı. Onun kitapları da hâlâ sevilerek okunuyor. Yazarın anısına kurulan Zeynep Cemali Öykü Yarışması’nı da anmadan geçmeyelim burada. Çevremizdeki 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerini öykü yazmaya yüreklendirmek için yarıyıl tatili şahane bir fırsat sunuyor çünkü.
Zeynep Cemali Öykü Yarışması’nın bu yılki teması “yalan”. Temaya kılavuzluk eden cümle, sevgili Zeynep Cemali’nin Ankaralı adlı romanından: “Güneş ışınlarıyla uyandığımda, o akşam olanları anımsamaya çalıştım.” Yarışmayla ilgili her tür bilgiye Günışığı Kitaplığı’nın internet sayfasından ulaşabilirsiniz. Yarışmanın son katılım tarihi: 22 Mayıs. Yalan deyince neler neler gelecek genç öykücülerin aklına kim bilir: Sırlara bağlanmış yalanlar, beyaz yalanlar, palavra kıvamındakiler, katmerliler, kuyruklular…
Zeynep Cemali kitaplarını okumamış olanlar varsa, bir fırsat da sunuyor bu yarışma. Türkçe’yi ustalar geleneğinde üsluplaştıran bir yazarın öykülerinden, romanlarından keyif alma fırsatı… 3-4. sınıf öğrencilerinin, Gül Sokağı’nın Dikenleri ile Ben, Çınar Ağacı ve Pufböreği’ndeki duygu yüklü, sıcak öykülerle okuma sevgisi kazandığı paylaşılıyor. Yazarın babasına düşkünlüğünü, ona olan derin sevgisini taçlandıran öykülerinin yer aldığı Çılgın Babam gülümsetir okurunu. Cemali’nin, işitme engelli bir çocuğun tatil için gittiği köyde yaşlıların çocukluk anılarını derlemesi üzerine kurduğu Patenli Kız, İtalyanca’ya da çevrilen ve kurgusu içine öyküler de yerleştirdiği Ballı Çörek Kafeteryası, aile sırlarını tatlılıkla noktaladığı Ankaralı adlı romanları da 4-5. sınıflardan başlayarak her yaşta okunabilir.
Edebiyat böyle bir şey, her yaşı sayfaların başında bir araya getiren harika bir icat! Tabletlerden de ulaşılabilen yalnızlıksavar bir sihirli fener! Kitaplara her yolla ulaşma hakkımızı savunalım, kitapçılardan kitap talep edelim.
* Bu yazı, Happy Nest Bülteni’nin Şubat 2019 sayısında, Müren Beykan’ın Gönül Çelen adlı köşesinde yayımlanmıştır.
